Osoba ubezwłasnowolniona traci zdolność do czynności prawnych, zatem nie może skutecznie zawierać umów czy ubiegać się o kredyt lub pożyczkę. Jeśli nawet zobowiązanie zostanie zaciągnięte, z mocy prawa jest ono nieważne. Problem może pojawić się jednak w sytuacji, gdy zobowiązanie było zaciągnięte jeszcze przed ubezwłasnowolnieniem. Czy w przypadku nieuregulowania długów można starać się o egzekwowanie należności od osoby pozbawionej zdolności do czynności prawnych?

Ubezwłasnowolnienie częściowe i całkowite a ważność umów

Na początku warto wspomnieć o tym, że istnieją dwie formy ubezwłasnowolnienia: ubezwłasnowolnienie częściowe i ubezwłasnowolnienie całkowite. W pierwszym przypadku zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, w drugim — całkowicie odebrana. Niemniej zawarte przez osobę ubezwłasnowolnioną umowy są nieważne. Nie oznacza to jednak, że dług przestaje istnieć. Zobowiązania muszą zostać spłacone, chociaż możliwe jest wówczas pominięcie konieczności spłaty wszelkich odsetek, opłat manipulacyjnych, kar umownych itp.

Sprawa nieco się komplikuje, gdy dług zaciągnięty został przed ubezwłasnowolnieniem. W tym przypadku trzeba wejść na drogę sądową, a każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Przy pomocy biegłych trzeba udowodnić, że osoba zaciągająca dług była nieświadoma tego, co robi. Oceniany jest stan zdrowia dłużnika. Zgodnie z art. 82 Kodeksu cywilnego, jeśli stan zdrowia dłużnika wyłączał świadome lub swobodne podjęcie przez niego decyzji i wyrażenie woli (np. z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, zaburzeń czynności psychicznych itp.) umowa będzie uznana za nieważną.

W sytuacji, gdy dłużnik w chwili podpisywania umowy cieszył się dobrym zdrowiem i był świadomy podejmowanych decyzji, raczej nie będzie on w stanie uniknąć obowiązku zwrócenia zaciągniętego długu. Częściowe ubezwłasnowolnienie nie jest więc przeciwwskazaniem do egzekwowania długów.

Kto odpowiada za długi osoby ubezwłasnowolnionej?

Odpowiedzialność za osobę ubezwłasnowolnioną ponosi opiekun prawny. To właśnie on ma prawo domagać się ustalenia przez sąd nieważności umowy kredytowej. Trzeba jednak podkreślić, że nawet jeśli zostanie ona uznana za nieważną, można dochodzić zwrotu należnych świadczeń, a dokładniej kwoty nominalnej, czyli — jak już zostało wspomniane wcześniej — bez odsetek umownych, kar umownych czy pozostałych opłat związanych z zaciągnięciem zobowiązania.